Inox (hay thép không gỉ, thép trắng) là một dạng hợp kim của sắt, ít bị ăn mòn, ít bị biến màu hơn so với các loại thép bởi trong thành phần chất hóa học Crom chứa ít nhất 10,5%. Khi hàm lượng Cr này càng tăng thì khả năng chống ăn mòn, chống lại sự tấn công rỗ trong dung dịch Clorua càng cao. Ngoài ra, sự kết hợp các thành phần như Crom (Cr), Niken (Ni), Nito (N) đã tạo nên những tính chất cơ lý khác nhau của Inox.

Thành phần cấu tạo của Inox

Inox là một loại hợp kim của Sắt có chứa nhiều loại nguyên tố hóa học khác nhau, mỗi loại nguyên tố đảm nhận một vai trò cũng như chức năng để cấu tạo nên những đặc tính của sản phẩm. Dưới đây là một số nguyên tố chính quan trọng tham gia vào thành phần cấu tạo của Inox.

1. Sắt

– Fe – Sắt chính là nguyên tố chính cấu tạo nên Inox. Về bản chất, Inox là một loại hợp kim của Sắt. Vì vậy, Sắt chiếm thành phần rất lớn.

– Sắt là kim loại được sản xuất nhiều nhất thế giới, nó chiếm khoảng gần 95% khối lượng kim loại được sản xuất ra trên toàn thế giới. Chúng có nhiều đặc tính tốt về chịu lực, độ dẻo, độ cứng mà rất ít kim loại có thể thay thế được. Chúng được ứng dụng vào nhiều ngành công nghiệp khác nhau: Xây dựng, cầu đường, làm cửa sắt, sản xuất ô tô, tàu thủy và nhiều ngành công nghiệp lớn nhỏ khác nhau.

– Thép chính là hợp kim nổi tiếng nhất của sắt, chúng cũng được sản xuất và sử dụng khá rộng rãi.

2. Carbon

– Carbon là một thành phần không thể thiếu của Inox. Nó có mặt ở nhiều nhóm, nhiều loại inox – thép không gỉ khác nhau. Tuy nhiên, hàm lượng C thường ở mức thấp. Tác dụng của Carbon chính là chống chịu lại sự ăn mòn.

– Nếu Carbon kết hợp với Crom trong hợp kim, chúng sẽ gây tổn thương cho “lớp trơ” hình thành. Ở những khu vực cục bộ khác, nếu Crom < 10.5% thì “lớp trơ” sẽ không hình thành.

3. Crom

– Như chúng ta đã biết, Inox – thép không gỉ là một dạng hợp kim của sắt chứa tối thiếu 10.5% Cr. Vìvậy, Cr là một thành phần không thể thiếu của bất kì loại Inox nào. Vì Cr là nguyên tố phản ứng cao. Do đó chúng tạo bên bản chất “trơ” cho hợp kim này. Cr còn có tác dụng ngăn chặn sự ăn mòn và gỉ sét thông thường xảy ra đối với các loại thép carbon không có tấm bảo vệ bên ngoài.

– Với một hàm lượng Carbon > 10.5%, hợp kim sẽ tạo nên một lớp bảo vệ bề mặt nhắm ngăn chặn sự khuếch tán oxy hóa bề mặt và oxy hóa sắt. Hàm lượng Crom càng cao, thì mức độ chống gỉ càng tốt. Đó là lý do vì sao tấm Inox hay cuộn Inox làm từ Inox 304 lại chống gỉ tốt hơn các loại khác.

4. Niken

– Niken là hợp kim chính của nhóm thép không gỉ Austenitic (Nhóm 3XX). Chính sự có mặt của Niken làm cho nhóm này có độ dẻo dai cao, độ bền tốt ngay cả ở nhiệt độ hỗn hợp làm nguội.

– Ngoài ra, Niken là chất không có từ tính, do đó chúng cũng góp phần lớn vào tính chất của thép không là tác dụng từ rất kém, như một số loạitTấm Inox, cuộn Inox 304, hầu như không có tác dụng với từ tính. Bên cạnh đó, Niken còn hỗ trợ trong việc ngăn chặn sự tấn công của các loại Axit, đặc biệt là Axit Sunfuric H2SO4.

5. Mangan

– Nếu như ở nhóm 3XX, Niken đóng một vai trò khá quan trọng, thì đối với nhóm 2XX, Mangan là một nguyên tố không thể thiếu. Manga chính là nguyên tố thay thế cho Niken ở các mác thép 2XX này. Tác dụng chính của Mangan chính là giúp thép không gỉ khử oxy hóa, ngoài ra chúng còn có tác dụng làm ổn định mác thép Austenitic.

6. Molypden

– Molypden thực chất là một chất phụ gia, chúng được cho thêm vào các nhóm Inox có chứa các nguyên tố Cr – Fe – Ni để chống ăn mòn cục bộ và chống kẻ nứt, ăn mòn kẻ nứt.

– Ngoài ra, Molypden còn có tác dụng chống nhiệt Clorua, đó là nguyên nhân Tấm Inox 316 (có chứa 2% Molypden) dùng tốt hơn các loại Tấm Inox 304 ở môi trường vùng biển. Khi lượng Molypden càng cao, thì sức chống chịu clorua lại càng cao.

Phân loại Inox trên thị trường hiện nay

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại inox với tên gọi khác nhau inox 201,430,412… Mỗi loại đều có đặc tính khác nhau và phù hợp với một số ứng dụng riêng. Dưới đây là một số loại tiêu biểu mà Nhà máy cơ khí P69 muốn giới thiệu đến bạn

1. Inox Austenitic ( SUS 301, 304, 306, 310, 312…)

– Đây là loại inox chứa lượng crom ít nhất từ 16% trở lên, và Niken từ 7% trở lên và nhiều nhất là 0,08% carbon. Đây là loại inox chứa cacbon nhiều nhất trong các loại inox vì vậy chúng không bị ăn mòn, không bị nhiễm từ, tính mềm dẻo, dễ uốn, hàn tạo độ cong. Đây là loại inox thông dụng nhất, thường ứng dụng là đồ vật gia dụng, tàu thuyền, bình chứa, vật liệu xây dựng…

2. Inox Ferritic (SUS 409, 410, 430)

– Loại inox này chưa từ 12% đến 17% thành phần crom. Đây là loại inox có tính chất tương tự thép mềm nhưng khả năng chịu ăn mòn cao hơn. Thường được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực kiến trúc, máy giặt, làm hồ hơi, đồ gia dụng…

3. Inox Duplex (LDX 201, SAF 253, 205, 204)

– Loại inox này kết hợp tính chất của Austenitic và Ferritic, nên có độ mềm cao và độ mềm dẻo nhất định. Được ứng dụng nhiều trong ngành công nghiệp đóng tàu, các nhà máy hóa dầu, sản xuất giấy…. Vì giá thép không gỉ ngày càng cao do niken khan hiếm Inox Duplex đang dần được thay thế cho các inox 304, 310, 316…

4. Inox Martensitic

– Loại inox này chứa từ 11 – 13% crom, có đặc tính chịu lực tốt do có độ cứng cao. Được ứng dụng nhiều trong sản xuất lưỡi dao, kéo, cánh quay tuabin..

Ứng dụng của Inox hiện nay

1. Ứng dụng trong xây dựng

– Với đặc tính chống ăn mòn ưu việt, độ bền cao và tính dễ uốn, inox được ứng dụng nhiều trong xây dựng các mái nhà và bức tường, vỏ ngoài kiến trúc với độ bảo trì thấp đồng thời tồn tại bền lâu.

2. Ứng dụng trong chế biến và bảo quản thực phẩm

– Inox giúp chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, không làm thay đổi mùi vị thực phẩm, và dễ dàng làm sạch, khử trùng.

3. Ứng dụng trong ngành công nghiệp

– Các tàu cao tốc ngày nay thường được chế tạo bằng thép không gỉ. nó mang lại sức mạnh kết cấu cao và cải thiện khả năng chống va chạm. Thép không gỉ cũng được dùng nhiều trong ngành công nghiệp hóa dầu, chế tạo máy bay.

4. Ứng dụng trong y tế

– Hầu hết các dụng cụ phẫu thuật, xe lăn, tủ thuốc, giường y tê ngày nay đều được làm bằng thép không gỉ vì đảm bảo được đồ bền chắc và đáp ứng được tác động vệ sinh, khử trùng thường xuyên.

5. Ứng dụng trong cuộc sống hằng ngày

– Từ lâu, thép không gỉ đã là vật liệu sản xuất các dụng cụ dao, kéo, dụng cụ nấu ăn và máy móc gia dụng trong gia đình.

ㅤ ㅤ